کرامت انسانی به معنای این است که “انسان موجود گرامی و دارای حرمت است و حق دارد در جامعه به طور محترمانه زندگی کند و کسی حق ندارد با گفتار و رفتار خود حیثیت او را با خطر مواجه نماید”. این تعریف همه‌ی انسان‌ها در سراسر جهان را در بر می‌گیرد و اگر کرامت انسانی مورد توجه قرار نگیرد اتفاقات ناخوشایندی ممکن است برای او پیش بیاید مانند برده‌داری و انواع بی‌احترامی‌های دیگری که به افراد مختلف زن و مرد در هر سن و سالی در طول تاریخ انجام گرفته است

وقتی هر یک از ما بدانیم که موجودی گرامی و محترم هستیم, اول از همه بیشتر به خودمان اهمیت می دهیم و از خودمان مراقبت می‌کنیم تا هر نوع کاری را انجام ندهیم و سلامت^{*فکری، روحی و جسمی*} خود را به خطر نیندازیم و دوم اینکه به دیگرانی هم که می‌خواهند حرمت و شخصیت ما را با گفتار و رفتار خود زیر سوال ببرند اجازه‌ی این کار را به آنها نمی‌دهیم

در سرزمینی که در آن زندگی می‌کنیم نیز قوانین وضع شده‌اند تا از کرامت انسانی ما دفاع کنند و افراد مختلف به روش‌های گوناگون باعث بی‌احترامی به انسان نشوند که اگر قوانین بازدارنده و یا مجازات‌کننده نبودند افراد هنجارشکن سلامت عموم مردم جامعه را بیش از پیش به چالش می‌کشیدند و آرامش آنها را مختل می‌کردند

کرامت انسانی اگر در یک چارچوب مشخص و درست و متعالی تعریف نشود مانند هر نوع واژه‌ی دیگری حد و مرز خود را از دست می‌دهد و برخی کارهای به ظاهر بد و اشتباه خوب و درست تصور می‌شوند

در کشورهایی که کرامت انسانی در چارچوبی مشخص و درست و متعالی تعریف نشده است انجام هر نوع کاری ممکن است و از طرفی قوانینی هم برایش تعریف شده که اگر وارد لایه‌های زیرین آن شویم متأثر می‌شویم و از حماقت قانون‌گذاران آن تأسف می‌خوریم، انداختن بمب اتمی در هیروشیما با بیش از ۱۶۰ هزار کشته و مجروح یک مورد آن است، در اینجا هم می‌توانیم برخی از نمونه‌های دیگر و به‌روزتر آن را ببینیم تا متوجه شویم حماقت پایانی ندارد و آرام آرام تا به کجاها می‌تواند کشانده شود و استعمار و و استثمار نو و فرانو چگونه شکل می‌گیرد

این موارد و بسیاری دیگر, صدای مردم و افراد فرهیخته و بیدار را هم در غرب درآورده است اما کاری از دستشان بر نمی‌آید و متأسفانه در سراشیبی سقوط انسانیت افتاده‌اند و همه چیز از دور خوب و آرام به نظر می‌رسد

اما راه‌حل چیست و چه چیز باعث حفظ کرامت انسان به شکل صحیح می‌شود و از طرفی قوانین درست و خوبی را مشخص می‌کند که انسان فارغ از اینکه در کجا ساکن است مورد احترام قرار بگیرد!؟

دین مبین اسلام که از طرف خداوند برای راهنمایی بشر فرستاده شده است

خداوند در قرآن کریم با صراحت به موضوع کرامت انسان اشاره دارد و فرموده است: “و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتیم و آنان را در خشکى و دریا *بر مرکب‌هایی راهوار* نشاندیم و از چیزهاى پاکیزه به ایشان روزى دادیم و آنها را بر بسیارى از آفریده‌هاى خود برترى آشکار دادیم/ اسراء- ۷۰”

در کتاب آسمانی قرآن که سراسر آن راهنمایی و پند و اندرز برای همه‌ی مردم دنیا است در مواردی خداوند انسان را از انجام برخی کارها منع می‌کند و به انجام کارهایی تشویق و سفارش می‌نماید

پیامبر اسلام با توجه به کلیات گفته‌های قرآن, بر اساس شرایط مختلف, جزئیات آن را بیشتر شرح داده است

پس از پیامبر(ص) پرچم هدایت به دست امامان معصوم افتاد و هر کدام از ایشان در زمان خود جزئیات آن را بیشتر شرح دادند

پس از امامان نیز این وظیفه‌ی سنگین بر عهده‌ی علمای آگاه دین گذاشته شده است تا بر اساس مقتضای زمان و در شرایط مختلف آنها را با جزئیات برای‌مان شرح دهند

به همین خاطر آنچه باعث حفظ کرامت انسانی ما به شکل صحیح می‌شود و قوانین درست و خوبی را وضع می‌کند دین اسلام است که نه تنها باعث حفظ کرامت انسان به شکل صحیح می‌شود بلکه او را در مسیری صحیح به سمت موفقیت، خوشبختی، آرامش، سعادت و کمال و داشتن یک زندگی خوب و سالم سوق می‌دهد و از او انسان ارزشمند و قابل احترامی می‌سازد، برای همین حقوق بشر اسلامی اهمیت زیادی دارد؛ در حقوق بشر اسلامی برخی حقوق انسانی در نظر گرفته شده که حتی در قوانین حقوق بشر جهانی لحاظ نشده‌اند و والاتر از موارد سطحی و مرسومی می‌باشند که در حقوق بشر جهانی وجود دارند، مواردی که باید جهانی شوند و به گوش همه‌ی مردم دنیا برسند تا کرامت انسانی آنها حفظ شود. چهاردهم مرداد روزی است که سازمان کنفرانس اسلامی در سال ۱۳۸۷ به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و به بهانه‌ی سال‌روز تصویب اعلامیه اسلامی حقوق بشر, آن را روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی در تقویم ثبت نموده است که نشان از اهمیت بسیار زیاد آن دارد

اگر به راهنمایی‌ها و توصیه‌های دین عمل نکنیم خود و خانواده‌ی‌مان بازیچه‌ی دست این و آن می‌شویم و به اسم برخی چیزهای خوب آرام آرام کرامت انسانی ما به روش‌های مختلف از ما گرفته می‌شود؛ به همین خاطر برای حفظ کرامت انسانی‌مان باید سعی کنیم به آنچه به ما سفارش و توصیه شده است عمل کنیم تا با حفظ سلامت فکری و روحی و جسمی خود زندگی خوب و سالمی داشته باشیم

روزی پسری برای خواندن انشاء آماده شد و گفت: “من می خواهم در آینده شهید بشوم. برای اینکه….”. معلم که خنده‌اش گرفته بود، پرید وسط حرف محمد مهدی و گفت: “ببین محمد مهدی جان، موضوع انشاء این بود که در آینده می‌خواهید چه کاره بشید؟؛ باید در مورد یه شغل یا یه کار توضیح می‌دادی. مثلا پدر خودت چه کاره است؟”. او گفت: “آقا اجازه، شهید شده”/ از خاطرات شهید مدافع حرم, مهدی حیدری“

در زمانی نه چندان دور نام افرادی به گوش‌مان می‌خورد که به آنها گفته می‌شد مدافعان حرم؛ در امنیت و آرامش مشغول زندگی بودیم و دقیق نمی‌دانستیم واقعا آنها که هستند و چرا مدافعان حرم نام گرفته‌اند، اما با کمی تحقیق متوجه می‌شویم آنها همان‌هایی هستند که روبروی داعشی که قانون‌گذاران حقوق بشر جهانی آن را نوشته‌اند و با صراحت خودشان اعلام کرده‌اند ما داعش را به وجود آوردیم ایستادند و اجازه ندادند بیش از پیش به کشورمان نزدیک شوند. آنها به این سخن از امام علی(ع) عمل کردند: “بارها من به شما گفته‌ام که از خانه‌ی خود بیرون بروید و در آن نقطه‌ای که دشمن می‌خواهد به سوی شما حمله کند در همانجا به دشمن ضربه بزنید. نگذارید دشمن به لبِ مرز خانه‌های شما برسد که آن‌گاه ذلیل خواهید شد و ضربه خواهید خورد/ بخشی از گفتار ۲۷ نهج‌البلاغه”

آن روزها که داعشی‌ها با حمایت‌های مالی و لجستیکی پنهان و آشکار اربابان آمریکایی و سعودی و صهیونیست خود، به کشورهای اسلامی و ضعیف تاختند و قتل و غارت و جنایت و تجاوز را پیشه‌ی خود کردند و برخی از کشورهای به ظاهر اسلامی هم مشغول گرفتن ماهی از آب گل‌الود بودند و نفت غارت شده‌ی کشورهای ضعیف را از داعشی‌ها می‌خریدند و خبرنگاران تیزبین خبرهای آنها را می‌رساندند، عده‌ای غیورمرد ایرانی و لبنانی و افغانستانی که گویی صدای مولای مظلوم اما مقتدرشان را در گذر تاریخ با گوش جان شنیدند و آن را درک کردند, به یاری جوانان سوری و عراقی رفتند تا به عنوان مدافعان حرم, دشمنی که بار دیگر در لباس دین به میدان آمده بود را در آن سوی مرزها زمین‌گیر کنند و دامنه و ریشه‌ی تعدی و تجاوزشان را در کشورهای اسلامی بخشکانند، تا از حرم آل الله دفاع کنند، تا خود را همچون کوفیان که هر بار برای مبارزه با دشمن بهانه‌تراشی می‌کردند شرمنده‌ی سخن مولایشان که در آن زمان گفته بود: “انسان اگر از خبر این غُصه دِق کند حق دارد” نبینند

این جوانان غیور که هرازچندگاهی عطر شورانگیز شهادت‌شان فضای کشور را معطّر می‌کرد، به دستور و توصیه‌ی مولای خود- علی‌بن‌ابی‌طالب, جامه عمل پوشاندند و قبل از اینکه دشمنان بی‌رحم به خاک و خانه‌های ما حمله کنند با آنها در خارج از مرزها روبرو شدند و کشورهای اسلامی و مردم ستم‌دیده‌ی آنها را هم نجات دادند

کرامت انسانی، امنیت، آزادی, واژه‌های مقدسی هستند که باید تا قبل از اینکه به شکل‌های مختلف از ما گرفته شوند قدر آنها را بدانیم چرا که آنها پیش‌زمینه‌ی سلامت و رشد و آرامش ما و آیندگان می‌باشند

شاید ارزش کار جوان‌هایی که امروز خانواده‌ی آنها حسرت دیدار دوباره‌ی‌شان را دارند را هیچ‌کس از ما همچون رهبر انقلاب که راه و مرامش همان راه و مرام امام علی(ع) است را درک نکنیم؛ ایشان که شهدای مدافع حرم را اولیاء الهی می‌دانند که حق بزرگی به گردن همه‌ی مردم ایران و کشورهای همسایه دارند، در دیداری که بهمن سال گذشته با خانواده آنها داشتند فرمودند: “شهیدان مدافع حرم با دشمنی مبارزه کردند که اگر اینها مبارزه نمی‌کردند، این دشمن می‌آمد داخل کشور. اگر جلویش گرفته نمی‌شد ما باید اینجا در کرمانشاه و همدان و در بقیه استان‌ها با اینها می‌جنگیدیم و جلوی اینها را می‌گرفتیم. در واقع این شهدای عزیز ما جان خودشان را در راه دفاع از کشور، ملت، دین و انقلاب اسلامی فدا کردند”

به همین خاطر اگر کمی بیندیشیم متوجه می‌شویم چقدر کرامت انسانی ما، امنیت و آزادی و اقتدار و عزتی که داریم ارزشمند است و بدون آنها نه زندگی سالم و خوب ممکن است و نه بدون آنها زندگی ارزشی دارد, حتی اگر به موفقیت‌هایی دست یابیم

شهید عباس بابائی, که سالروز شهادت ایشان در هفته‌ی پیش بود نیز در وصیت‌نامه خود موضوعات مهمی را بیان نموده است که در اینجا می‌توان آن را مطالعه کنیم

انسان با پیروی از خداوند بخشنده‌ی مهربان و راه درستی که مردان حق آن را طی نموده‌اند و از آن دفاع کرده‌اند به تعالی فکری و روحی می‌رسد و از حقارت و فرومایگی دور می‌شود

یارِ مردانِ خدا باش که در کشتی نوح؛ هست خاکی که به آبی نخرد طوفان را/ حافظ

موضوعات مهم, پیچیده و غیر قابل اجرا نیستند، بلکه خیلی راحت می‌توان آنها را متوجه شد و از طرفی قابل اجرا می‌باشند، اگر ذهن‌مان را از باورها و نگرش‌های اشتباه و بیهوده خالی و دور کنیم و به موضوعاتی که برای‌ خودمان و اعضای خانواده‌ی‌مان مفید می‌باشند و اهمیت دارند توجه نماییم و به آنها عمل کنیم, هر کجای دنیا، در هر طبقه از اجتماع و با هر سلیقه‌ای که باشیم اصالت‌مان را حفظ می‌کنیم و زندگی بسیار خوبی خواهیم داشت

اگر تمایل داشتی در مورد کرامت انسانی بیشتر و بهتر بدانی, لینک‌هایی که در ادامه گذاشته شده‌اند کمک زیادی می‌کنند

کرامت انسان

اصل کرامت انسانی

کرامت انسان در قرآن.

۱۴۰۲/۵/۲۰

منبع:

مأموریت+/ مقالات محمد کارگر مزرعه ملا