در زمانی دور, عصری به وجود آمد به نام عصر روشنگری که اندیشمندان مختلفی در آن بودند و به آنها گفته می‌شد روشن‌فکر. دکارت، دیدرو، ولتر، روسو، مونتسکیو، کانت و دو ساد, برخی از فیلسوفان و روشن‌فکران مطرح عصر روشنگری‌ بودند و باعث از میان رفتن جهان‌بینی قرون وسطایی شدند. البته باید در نظر داشت که روشنگری و روشنفکری از باب فلسفی سال‌ها پیش از کُل اروپا, در روم باستان در زمان ارسطو و دیگر افراد آن زمان پدیدار شد و اول در آسیا گسترش یافت سپس قرن‌ها بعد اروپائیان با آن آشنا شدند. شرح تاریخ روشنگری بسیار مفصل است که علاقه‌مندان می‌توانند در اینترنت آن را مطالعه کنند

ببین چه آموزش‌دهنده‌ای هستم!، دانش‌پذیر را ارجاع می‌دهم به بیرون از سایت؛ خب تاریخچه‌ی روشنگری و افراد تأثیرگذار در آن نسبتا طولانی و پُر از جزئیات و در برخی جاها پیچیده است. آنچه در این مقاله دنبال آن هستیم تعریف و کارایی روشنگری است که بتوانیم از آن در زندگی روزمره استفاده کنیم

روشنگری به معنای عقل‌گرایی است و بازگویی واقعی و منطقی هر چیز می‌باشد تا هر موضوع روشن و شفاف شود، ابهامات از میان برود و با راه و روش علمی درک درستی نسبت به هر پدیده به دست بیاید؛ نتیجه‌ی نهایی آن هم رفع مسائل و مشکلات مختلف و بهبود و پیشرفت زندگی بشر با توجه به عصری است که آن را می‌گذراند

برخی از فواید روشنگری:
به وضوح مشخص شدن موضوعات مختلف
رفع ابهامات و شایعات
کشف حقایق مختلف
دست‌یابی به یافته‌های علمی جدید

پاسخ برخی از سوال‌های مهمی که روشنگری می‌تواند به ما بدهد این موارد هستند:
انسان کیست؟
به این دنیا آمده است که چه کارهایی انجام دهد؟
چطور باید زندگی خود را بگذراند؟
هر یک از مسائل و مشکلات خود را چگونه باید حل کند؟
و بسیاری سوال‌های مهم دیگر که پاسخ آنها با روشنگری مشخص می‌شود

چگونه به روشنگری برسیم و روشنگری کنیم؟
قبل از پذیرش هر موضوعی در مورد آن تحقیق کنیم
از منابع و رفرنس‌های معتبر محتوایی^{*نوشتاری- مقاله، دیداری- ویدیو، شنیداری- پادکست} را مورد بررسی قرار دهیم
به موضوعات مختلف و مخصوصا مهم بیندیشیم و خوداندیشگی داشته باشیم
از منابع دست اول موضوعات مختلف را مورد بررسی قرار دهیم تا در مورد هر موضوع به شناخت درست و عمیقی برسیم
مثال‌ها و نمونه‌های گذشته و زمان حال را ببینیم و نشان دهیم
در صورت نیاز اعداد و ارقام مختلف را بازگو کنیم تا نتیجه مشخص شود
در مورد هر موضوع گفتگو و تعاملِ خوب و مفید و سازنده داشته باشیم

اگر بگویم هر یک از ما, روشنگری یکی از آن کارهای مهمی است که باید آن را انجام دهیم حرف گزافه‌ای نزده باشم, چرا که موضوعی است بسیار مهم و ارزشمند و سرنوشت‌ساز. اعضای خانواده، همکاران‌مان در محیط کار، دوستان و افراد مختلف دیگر در جامعه و فضای مجازی, در این بحبوحه‌ی رسانه‌های آنلاین و آفلاین به روشنگری ما در هر موضوعی نیاز دارند تا راه را از بی‌راهه بشناسند و زندگی خوبی داشته باشند

پیامبر اکرم(ص) در زمان حیات خود به روشنگری در موضوعات مختلف می‌پرداخت، ایشان قبل از کوچ از این جهان, بارها سفارش امام علی(ع) را به مسلمین نموده بود تا چراغ هدایت خاموش نشود و امام علی(ع) نیز که تفصیر پیامبر(ص) بود پس از رحلت ایشان موضوعات مختلف را شفاف‌سازی می‌نمود تا ابهامات مختلف در هر موضوعی رفع شود

این وظیفه‌ای است که بر عهده‌ی هر مسلمانی گذاشته شده تا پس از اینکه خود, راه و رسم زندگی را آموخت، آن را به دیگران هم بیاموزاند و در مورد موضوعات مختلف روشنگری کند

آیت‌الله سید محمود طالقانی و شهید آیت‌الله مدنی نیز در کنار کارهای مفید و ارزشمندی که برای مردم و کشورمان انجام می‌دادند به این وظیفه‌ی مهم نیز می‌پرداختند و به روشنگری در موضوعات مختلف مشغول بودند و به بسیاری در مورد موضوعات مختلف آگاهی بخشیدند

بنابراین روشنگری باعث کنار رفتن ابهامات، بدون منطق و تحقیق درست چیزی را پذیرفتن، تحت تأثیر محیط بودن، کنار گذاشتن تعصبات و رهایی از دنباله روی‌های اشتباه می‌شود و به ما کمک می‌کند هر تصمیم و هر موضوعی را قبل از قبول نمودن با شناختی عمیق انتخاب کنیم. یکی از جملات مشهور روشنگری این است: “جرأت اندیشیدن داشته باش”؛ متأسفانه عده‌ای بدون منطق و تحقیق درست و تحت تأثیر محیط‌های مختلف مخصوصا برخی رسانه‌ها و افراد در شبکه‌های اجتماعی که واقعیت‌ها را وارونه نشان می‌دهند, با بسیاری از چیزهایی که درست هستند مخالف می‌باشند، اینگونه هم خودشان ضرر می‌کنند و هم خانواده و اطرافیان‌شان

روشنگری در هر کاری مفید می‌باشد، سینما یک نمونه از آن است. بیا با یک سوال فلسفی آن را بررسی کنیم: “سینما باید سرگرم‌کننده باشد یا باعث روشنگری در موضوعات مختلف شود؟”. هر دو مهم هستند، یعنی هم سرگرم‌کننده بودن و هم روشنگرانه بودن، اما وقتی مبنا را بر روی روشنگری بگذاریم و سرگرم‌کننده بودن را به آن اضافه کنیم باعث خلق تولیدات فاخری خواهیم شد که مخاطب در کنار اینکه با دیدن فیلم و یا مستندی سرگرم می‌شود و رغبت پیدا می‌کند تا آن را ببیند, آگاهی خوبی نیز کسب کند که به زندگی او نیز مرتبط است، تا اینکه صرفا آنچه در سینما و یا در کُل در هر فیلم به ما نمایش داده می‌شود سرگرم‌کننده باشد و هیچ خروجی دیگری برای مخاطب نداشته باشد؛ شاهد ماجرا بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌هایی هستند که دیده‌ایم اما فقط سرگرم‌کننده بودند و آموخته‌ی مفیدی در آنها نبود که در خاطرمان ماندگار باشد و تنها چند فیلم را می‌توانیم نام ببریم که در کنار سرگرم شدن چیزهای ارزشمندی را هم با روشنگری‌شان از آنها آموخته‌ایم و به خاطر سپرده‌ایم

روشنگری را می‌توان به هر چیز دیگری بسط داد، به هر شغل دیگری، چه اتفاقاتی که در پیرامونمان و در جهان می‌افتند، چه در موسیقی و هنر باشد و موضوعات دیگر

حافظ سخن بگوی که بر صفحه جهان؛ این نقش مانَد از قلمت یادگار عمر/ حافظ

اگر روشنگری مبنای انجام هر کار باشد خروجی خوبی را به ما تحویل می‌دهد که برای خودمان و دیگران بسیار مفید است

این موضوع خیلی جذاب است، سعی می‌کنم در روزها و هفته‌های بعد مثل برخی مقاله‌های قبل این مقاله را تکمیل‌تر کنم.

۱۴۰۲/۶/۲۴

منبع:
مأموریت+/ مقالات محمد کارگر مزرعه ملا

لینک مفید: 

۱