اهمیت نظم در زندگی و در انجام کارها

شب‌های فرزانگی
1402-02-01
پندهایی از شیخ بهایی
1402-02-01

اهمیت نظم در زندگی و در انجام کارها

برای اینکه یک زندگی خوب را تجربه کنیم و به همه ی کارهای مهم خود برسیم باید بتوانیم به آن نظم بدهیم چون بدون نظم زندگی شلوغی را تجربه خواهیم کرد که آنچنان که باید رضایت‌بخش نیست, بلکه به هم ریخته است و نمی توانیم به آن سروسامان بدهیم و همه ی کارهای مهم خود را در زندگی انجام دهیم و به نتیجه ی خوبی در هر کدام از آنها برسیم؛ به همین خاطر نظم موضوع بسیار مهمی است

نظم چیست؟ نظم یعنی آراستن و بدون اختلاف در ترتیب, هر چیزی را در جای درست خود قرار بدهیم و پیوستگی خوبی در کارهای مختلف داشته باشیم تا کارها به ترتیب و با اولویت‌بندی انجام شوند و بر ابعاد مختلف زندگی خود کنترل کامل داشته باشیم

نظم‌, تدبیر، حکمت، اندازه‌گیری و هماهنگی در اشیایی است که عقل را به حیرت وا می دارد/ امام صادق(ع)

نظم به مدیریت ذهن و رسیدن به آرامش و در نتیجه به مدیریت زندگی کمک زیادی می کند و پندار، گفتار و کردارمان منظم می شود

اختلال که بهم‌خوردگی نظم‌ است نمی گذارد که اعصاب وظیفه ی خود را طبیعی و کامل انجام دهد، افکاری که از مغز آلوده و اعصاب غیر منظم پدید می‌آید آلوده و غیر منظم است/ امام رضا(ع)

هر نظمی ناظمی دارد و خداوند هم تمام هستی را با نظم و مرحله مرحله آفریده است، همانطور که در قرآن آمده “ما هر چیزی را به‌ اندازه*و روی حساب* آفریدیم/ قمر- ۴۹″

خداوند متعال همه ی موجودات را آفریده و سپس با نظم‌ و تدبیر کامل و حکمت تمام جریان امور و برنامه ی بقا و زندگی آنها را معین فرموده است. مطابق با همین برنامه و نظم‌ تکوینی برای نوع انسان برنامه ی تکلیفی و احکام تشریعی مخصوصی تعیین نموده است/ امام صادق(ع)

اما چگونه به زندگیمان نظم بدهیم؟ یک‌راست می رویم سر اصل مطلب، اول باید آن را به چهار بخش مهم تقسیم کنیم؛ زندگی ۱- شخصی، ۲- خانوادگی، ۳- کاری و ۴- اجتماعی

سپس باید کارهای مهمی که برای‌مان اهمیت دارند را در هر کدام از آنها مشخص نماییم

مثلا

در زندگی شخصی: کسب آموزش های مفید مختلف، ورزش، عبادت، تفریح، استراحت و… برای رسیدن به سلامت فکری، روحی و جسمی

در زندگی خانوادگی: وقت گذاشتن با کُل اعضای خانواده، وقت گذاشتن برای هر یک از اعضای خانواده و… به روش های مختلف برای داشتن خانواده ای خوب و رو به رشد

در زندگی کاری: مشغول کار شدن در ساعتی معین، انجام کارهای مختلف کاری، کسب درآمد و… برای داشتن کسب و کاری خوب و درآمدی رو به رشد

در زندگی اجتماعی: حضور فعال و تأثیرگذار در اجتماع، بودن در کنار افراد مختلف جامعه و دوستان، مفید بودن در اجتماع به روش های مختلف و… برای انجام مسئولیت اجتماعی خود

با مشخص نمودن این موراد و توجه به آنها می توانیم به همه ی کارهای خود برسیم و مورد مهمی را از قلم نیندازیم که برای‌مان در این چهار بخش اهمیت دارد

بیا که چاره ذوقِ حضور و نظم امور؛ به فیض بخشی اهلِ نظر توانی کرد/ حافظ

پیامبر وقتى به خانه ی خویش مى‌رفت اوقاتش را سه قسمت مى‌کرد: ۱- بخشى براى خدا، ۲- بخشى براى خانواده و ۳- بخشى براى خود/ امام سجاد(ع)

افراد موفق چون به کارهای مختلف مشغول هستند نظم در زندگی آنها نقش مهمی دارد و این موضوع از قدیم الایام وجود داشته است، حتی سعدی شیرین سخن هم اهل نظم بوده؛ بوستان سعدی یا سعدی‌نامه که به انتخاب نشریه گاردین جزو ۱۰۰ کتاب برتر تاریخ بشریت برگزیده شده نخستین اثر سعدی‌ست که به‌صورت نظم تألیف شده‌ است. او این اثر خود را زمانی که در سفر بود سرود و هنگام بازگشت به شیراز آن را به دوستانش عرضه کرد. بوستان سعدی به ده باب تقسیم شده: ۱- عدل و تدبیر و رأی، ۲- احسان، ۳- عشق و مستی و شور، ۴- تواضع، ۵- رضا، ۶- قناعت، ۷- عالم تربیت، ۸- شکر بر عافیت، ۹- توبه و راه صواب، ۱۰- مناجات و ختم کتاب. سعدی در بخشی از سبب نظم کتاب, ابواب بوستان را اینگونه به زیبایی, به زبان شعر شرح داده:

“یکی باب عدل است و تدبیر و رأی؛ نگهبانی خلق و ترس خدای

دوم باب احسان نهادم اساس؛ که منعم کند فضل حق را سپاس

سوم باب عشق است و مستی و شور؛ نه عشقی که بندند بر خود بزور

چهارم تواضع، رضا پنجمین؛ ششم ذکر مرد قناعت گزین

به هفتم در از عالم تربیت؛ به هشتم در از شکر بر عافیت

نهم باب توبه است و راه صواب؛ دهم در مناجات و ختم کتاب”

گلستان سعدی نیز به باور بسیاری تأثیرگذارترین کتاب نثر در ادبیات فارسی است که در یک دیباچه و هشت باب به نثر مسجَّع*آهنگین و شعرگونه* نوشته شده است که بیشتر نوشته‌های آن کوتاه و به شیوه ی داستان‌ها و پندهای اخلاقی می باشد؛ باب اول در سیرت پادشاهان، باب دوم در اخلاق درویشان، باب سوم در فضیلت قناعت، باب چهارم در فواید خاموشی، باب پنجم در عشق و جوانی، باب ششم در ضعف و پیری، باب هفتم در تأثیر تربیت، باب هشتم در آداب صحبت. سعدی در بخشی از دیباچه ی گلستان دراین‏‌باره نیز گفته است:

“بماند سال‌ها این نظم و ترتیب؛ ز ما هر ذرّه خاک افتاده جایی

غرض نقشیست کز ما باز ماند؛ که هستی را نمی‌بینم بقایی

مگر صاحبدلی روزی به رحمت؛ کند در کار درویشان دعایی”

امام علی(ع) نیز اولین جمله ‏ای که در وصیت‏ خود به فرزندان‌شان در آن حالت خاص پس از سفارش به تقوا و پرهیزکاری, توصیه نمود نظم در امور و کارها بود و این نشانه از اهمیت نظم و نقش آن در موفقیت انسان است. “شما*حسن و حسین* و همه ی فرزندان و خانواده و هر کسی را که نوشته ‏ام به او می رسد به تقوای خدا*مراقبت از خود دربرابر دستورات خدا* و نظم داشتن در کارتان سفارش می کنم”. چرا ایشان نظم را از میان بسیاری موضوعات مهم دیگر انتخاب می کند؟ چون اهمیت زیادی دارد و رابطه ی عمیق بین تقوا و نظم معلوم می شود به گونه ای که می توان گفت این دو لازم و ملزوم‌ هم هستند. این موضوع نشان می دهد کسی که نظم در کار و امور عبادی خویش نداشته باشد از انجام امور دنیوی و تکالیف الهی خود به صورت هدف‌مند باز می ماند و این امر به مرور زمان موجب سرخوردگی و کسالت او از امور دنیوی و اخروی می شود و چنین شخصی نمی تواند به مراحل متعدد و درجات مختلف تقوای الهی برسد

نکته ی مهم این است که نظم را می توان آموخت و از طرفی هر چیز خوبی را در زندگی باید رشد و پرورش داد و نظم هم یکی از نیازهای افراد مختلف و جامعه است که همه باید در رشد و پرورش آن در ابعاد مختلف زندگی خود تلاش کنیم تا نتایج ارزشمند آن را ببینیم. امام علی(ع) در این‌باره توصیه می کند: “کار نیک اگر پرورش داده نشود کهنه گردد, همانند جامه کهنه و خانه متروک”

اگر گفتی بعد از کار در معدن چه شغلی سخت‌تر است؟ آفرین، همه ی شغل ها، چون هر کاری سختی های خودش را دارد, مخصوصا وقتی کارها رشد و توسعه پیدا می کنند و حجم کارها زیاد می شود؛ رشد و توسعه و پیشرفت نیز نتیجه ی نظم است. نظم و برنامه‌ریزی و مدیریت قوی باعث انجام کارهای مختلف می شود حتی اگر کارها سخت و متنوع باشند؛ افرادی که نظم درونی دارند و بر ذهن و فکرهای خود کنترل دارند زندگی‌شان نیز نظم خواهد داشت و به مرور زمان پیشرفت های چشم‌گیری می کنند و در مسیر رشد با وجود تنوع کارهای مختلف متوقف نمی شوند

کمی که ادامه داشته باشد و منظّم, بهتر است از زیادی که خسته کننده باشد و نامنظّم/ امام علی(ع)

اندیشه منظم و نوشتن کارهای مختلف و اولویت‌بندی صحیح آنها در این راه به ما کمک زیادی می کنند؛ توماس ادیسون- مخترع و مکتشف, راز موفقیت و پیشرفت های خود را اینگونه بیان کرده است:

“تمام پیشرفت های جهانگیر خود را مدیون اندیشه منظم و یادداشت‌برداری دقیق هستم”

نظم همه‌جا کاربرد دارد حتی در ساخت و اجرای برنامه های رادیویی و تلویزیونی؛ مثلا پادکست زیر برای یک برنامه ی بسیار خوب رادیویی است که بخشی هایی از قسمت آخر آن در زیر قرار دارد

بنابراین موفقیت در انجام هر کار و در زندگی و چشیدن طعم خوشبختی نیاز به نظم دارد، اگر در زندگی نظم نداشته باشیم کارهای پیش پا افتاده جای کارهای مهم را می گیرند و یا برای برخی کارهای مهم وقت کمتری می گذاریم یا بدتر از آن, آنها را پشت گوش می اندازیم؛ با داشتن نظم و توجه و اجرای آنچه گفته شد تسلط و کنترل بر کارهای مختلفی که انجام می دهیم مخصوصا کارهای مهم بیشتر می شود، بهره‌وری و کیفیت و سرعت در انجام کارهای‌مان بالا می رود و موفقیت های بهتر و بیشتری را در ابعاد مختلف زندگی خود کسب می کنیم و به خواسته ها*اهداف، رویاها و آرزوها* و چشم‌انداز ارزشمند خود بهتر می رسیم، زندگی هم همین روزهایی است که در حال گذر است و با نظم بهتر می توانیم از آن نهایت استفاده را ببریم و آن را بگذرانیم.

نظر افراد مختلف در مورد نظم:

اگر در زندگی‌مان، در رفتار و حرکاتمان نظم بدهیم فکرمان هم بالطبع نظم می‌گیرد، وقتی فکر نظم گرفت یقیناً از آن نظم فکری الهی هم برخوردار خواهد شد/ امام خمینی(ره)

نظم از جمله موضوعاتی است که وقتی انسان در معنا و مفهوم و کارکرد آن در زندگی خود غور می‌کند اهمیت آن را بیشتر درک می‌کند/ رهبر انقلاب

انگیزه باعث پیشرفت شما می شود اما نظم و انضباط رشد شما را حفظ می کند/ جان سی ماکسول

نظم بخشیدن به خانه و کاهش آشفتگی ها به شما امکان کنترل بیشتر زندگی شما را می دهد/ لری کینگ

تمدن با نظم آغاز می شود، با آزادی ادامه پیدا می کند و با بی‌نظمی می‌میرد/ ویل دورانت

زندگی فردی ما به‌طور کُلی نمی تواند یک اثر هنری باشد مگر اینکه با نظم اجتماعی همراه باشد/ چارلز کولی

بدون نظم زندگی وجود ندارد/ کاترین هپبورن

یکی از کلیدهای موفقیت, داشتن نظم در انجام دادن کارهایی است که باید انجام دهید حتی اگر میلی به انجامشان ندارید اما می دانید مهم هستند و باید انجام شوند/ برایان تریسی

نظم اولین قانون آسمانی است/ الکساندر پوپ

هر کاری که با نظم عمومی و رسوم و آداب مطابقت داشته و از روی پرهیزکاری باشد هرگز سزاوار ملامت نتواند بود/ افلاطون

برای اینکه با استفاده از ایده های جالب و تکنولوژی های نو, شرکتی بسازی که بتواند برای سال ها نوآوری کند نیاز به نظم بسیاری داری/ استیو جابز

نظم و انضباط پل ارتباطی بین اهداف و موفقیت است. ما باید از یکی از این دو چیز رنج بکشیم، رنج نظم و یا رنج افسوس و سرخوردگی/ جیم ران

نظم و انضباط آتشی است که در اثر آن استعداد به توانایی تبدیل می شود/ روی ال اسمیت

با انضباط فردی تقریبا همه چیز امکان‌پذیر است/ تئودور روزولت

حقیقتی تشویق کننده‌تر از این سراغ ندارم که انسان با تلاش آگاهانه و منظم می تواند زندگی خود را متعادل سازد/ هنری دیوید ثورو

یک ذهنِ حقیقتاً توانا همواره قاطعانه و به روشنی می داند که چه می خواهد بگوید، خواه بوسیله ی نثر، نظم و یا موسیقی/ آرتور شوپنهاور

یک مدیر حقیقی هیچگاه گمان و باور ندارد که یک هدف که برآورده شد دیگر همه ی کارها جاودانه و منظم و روبه‌راه شده است/ آندره موروا

شیرین‌ترن نتیجه ی دقت و نظم پیروزی است/ ایمانوئل کانت.

۱۴۰۲/۲/۱

منبع:

مأموریت+/ مقالات محمد کارگر مزرعه ملا

کمپین"دست های مهربان" سایت مأموریت+.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *