به نظرم جهل بدترین دوست انسان است که همه جا ممکن است با ما همراه باشد. جهل مخالف علم می باشد، یعنی عدم آگاهی، علم و دانستن. برخی اوقات نوع بدتر آن این است که ما یک چیز را در نظر خودمان درست می پنداریم در صورتی که از نظر حقیقت و یا علم آن چیز اشتباه است و خودمان این را نمی دانیم، یا کاری را انجام می دهیم که فکر می کنیم درست است اما انجام آن کار اشتباه می باشد.

در قرآن کریم آمده است: حضرت موسی(ع) وقتی با قوم خود از دریا گذشتند به قومی رسیدند که بت می پرستیدند. قوم به موسی(ع) گفتند: “همانطور که آنها را خدایی هست برای ما هم خدایی بساز”. موسی(ع) به آنها گفت: “شما مردم بی خردی هستید. آنچه آنها انجام می دهند نابود خواهد شد و کاری که می کنند باطل است”/ اعراف – ۱۳۸. قوم موسی(ع)  فکر کردند آن قوم که بت می پرستیدند کار درستی انجام می دهند، در صورتی که حضرت موسی(ع) به خوبی می دانست که کار آنها اشتباه است.

جالب است که هر یک از پیامبران در میان اقوامی زندگی می کردند که به نوعی با جهل دست به گریبان بودند، آنها آمدند تا این جهل را از میان قوم خود بردارند و امروز قرآن کریم برایمان داستان های برخی از آنها را به خوبی شرح داده است.

در کُل عمل نکردن به دستورات خداوند نیز ریشه در جهل دارد، چون برخی فکر می کنند آنچه خداوند گفته است حقیقت ندارد و درست نیست و اگر درست بود ما به زحمت نمی افتادیم. اما تلاشی که انسان برای رضای خداوند انجام می دهد هر چند برای انسان سخت باشد اما به نفع خود انسان است؛ ممکن است نفع آن در کوتاه مدت مشاهده نشود اما قطعا در بلندمدت حتمی است. مثلا: غرور؛ از نظر خود فرد او را بالا می برد اما در اجتماع مردم از فرد مغرور خوششان نمی آید و ما در اسلام و قرآن سفارش های زیادی داریم که غرور چیز خوبی نیست و باید از آن دوری کرد. همچنین ممکن است در تجارت بتوان چند بار محصولی را به قیمت بالا به فروش رساند که قیمت واقعی آن نیست، اما این کار در بلندمدت مشتریان پایداری را برای ما به همراه نمی آورد و چه بسا تبلیغاتی منفی شود برای کسب و کار ما؛ در صورتی که خداوند گفته است به اندازه سود روی جنس بکشید و گران فروشی نکنید؛ با این نصیحت خداوند ممکن است در کوتاه مدت سود کمی نصیب ما شود اما در بلندمدت مشتریان پایداری خواهیم داشت و در ثانی این خود نوعی تبلیغ می شود برای کسب و کار ما، یعنی افرادی که محصول ما را به قیمت مناسب خریداری می کنند ما را به دیگران معرفی می کنند تا آنها نیز از ما خرید نمایند. بدون شک تمام دستورات اسلام بر همین منوال است، یعنی انجام آن دستورات هم در این دنیا به نفع ما است و نکته مهم تر از آن این است که آخرت ما را نیز تضمین می کند برای ورود به بهشت و مبارزه با نفس شیطانی که در بیشتر مواقع ما را وسوسه می کند. همچنین باید مراقب این موضوع نیز باشیم که افرادی به هر دلیلی ما را فریب ندهند چرا که خیلی ها روی جهل انسان حساب باز کرده اند، همانند آنجا که معاویه به عمروعاص می گوید: “قوی تر از ذوالفقار علی سراغ داری؟”، معاویه می گوید: “آری، جهل مردم”.

نتیجه کوتاه مدت تنها بخشی از یک فرآیند است، آنچه اهمیت دارد نتیجه بلندمدت فرآیندی است که چه درست و چه غلط ایجاد می شود و رشد می کند/ محمد کارگر مزرعه ملا

مغرور بودن، تمسخر دیگران، کم اهمیت دانستن دانش و علم و اهمیت ندادن به آنها، انجام ندادن دستورات خداوند و خیلی چیزهای دیگر از جهل می آید، یعنی انجام دادن عملی که اشتباه است اما ما فکر می کنیم آن عمل درست است و به نفع ماست، اما این طرز فکر غلط می باشد. همچنین جهل از رشد درونی و شکوفایی ما جلوگیری می کند.

باید به این موضوع بیندیشیم که آیا حقیقتا آن چیزی که می دانیم و آن کاری که انجام می دهیم درست است؟، آیا باور و نگرش های درستی نسبت به دنیای واقعی که در آن زندگی می کنیم داریم؟، آیا درباره ی موضوعی که در موردش تصمیم گیری کرده ام به خوبی آگاهی، دانش و علم داشته ایم!؟، آیا دورانی که در طول زندگی مان آن را به همین روال طی کرده ایم و می خواهیم آن را همچنان به همین روال طی کنیم درست است؟؛ امام علی‌(ع) فرموده اند: “آدمیان‌ دشمن‌ آن‌ چیزی‌ هستند که‌ نمی‌دانند”، پس چه بهتر به مسائلی که در زندگی مان مطرح هستند با دید بازتری نگاه کنیم و در مورد آنها آگاهی صحیحی به دست آوریم و از آنها به درستی در زندگی مان استفاده نماییم تا از نتایج مثبت آنها در کوتاه مدت و بلندمدت بهره مند شویم.

۱۳۹۵/۱۰/۱۰

منبع:

مأموریت+/ مقالات محمد کارگر مزرعه ملا